HİPERKİNETİK BOZUKLUK
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısının erken başlangıcına verilen isimdir. Çocuklarda altı yaşından önce görülmektedir. Belirtileri sürekli kemikleşmiş semptomları vardır. Bunlar; dikkatini her hangi bir işe, oyuna verememe, dikkatsizlik, dersleri takipte zorlanma, kendi sorumluluklarını yerine getirememe gibi sorunlardır.
Bu bozuluğu olan çocuklar dikkat konusunda o kadar zayıftırlar ki yaptıkları işi bırakıp hemen başka işe geçerler ancak yeni başladıkları iş de uzun süreli olmayacaktır. Bu bozukluğun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Yine bu bozukluğu olan çocuklar agresif tutum sergileyebilirler çünkü hareketlerini düşünmeden yaptıkları için neyin zararlı neyin tehlikeli olduğuna karar veremezler. Bu nedenle okuldaki bu sorunu olan çocuklar genellikle okul yetkilileri tarafından uyarılırlar.
Yetişkinlerle diyalogları pek iyi değildir çünkü aralarındaki farkı bilmediklerinden kendilerine bir sınır çizemezler. Arkadaş çevresinde pek de sevilmedikleri gerçeği vardır. Motor becerileri, sosyal-duygusal gelişimleri düzenli devam etmez, duraksamalar olur. Bilişsel yetersizlik söz konusudur. İlerleyen yaşlarda yavaş yavaş azalsa da devamlılığını sürdürmektedir.
Böyle çocuklar yerlerinde duramazlar, sürekli hareket etmek isterler, koşmak, atlamak, enerjilerini dışarı yansıtmak isterler. Ancak bahçede dışarıda parkta bu tip aktiviteler ne kadar normal karşılansa da oturulması gereken durumlarda da aynı davranışları gösteririler. Aşırı hareketlilik bozukluğun bir parçasıdır.
Araştırmalara göre erkeklerde kızlara oranla daha sık görülmektedir. Kendi içinde üçe ayrılan bir yapısı vardır. Bunlar;
-Hareketliliğin belirgin olduğu model
-Dikkat eksikliğinin belirgin olduğu model
-Hareketlilikle beraber düşünmeden ani hareketler yapmanın belirgin olduğu model
Böyle çocuklar toplum içerisinde dikkat çektikleri için toplumsal dışlanma, öz saygılarında azalma gibi duygular hissedebilmektedirler.
DEHB olan çocuklarda en göze çarpan nokta fazla hareketli olmasıdır. Buna bağlı olarak bu bozukluğun dikkat eksikliği modeli ağır basıyor ise çocuğun DEHB olduğunu anlamak gecikir ancak çocukta hareketlilik modeli ön plandaysa DEHB olduğu daha kolay anlaşılabilir. DEHB depresif bozukluk, duygulanım bozuklukları, davranış bozuklukları gibi başka bozukluklarla da bir arada bulunabilir. Bu yüzden ayırıcı tanının yapılması önemlidir.
Tedavi aşamasında başka bozukluk ile beraber bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir. Çocuğa yaşına göre bilgiler verilerek sorun çözümü için neler yapılabilir anlatılmalıdır. Öğretmenleri sorun konusunda detaylı bilgilendirilmelidir. İlaç tedavisi gerekiyorsa uzmana danışarak kullanılmalıdır. Bazı ilaçlar etkilerinin yanında oldukça ağır yan etkiler de yapmaktadır. Bu nedenle aile ile görüşülüp beklentilerin boyutları hakkında konuşulmalıdır.
Psikolog Eda Nergis ŞAHİN
0533 373 81 23